Dress code w miejscu pracy.

Dress code to zbiór zasad dotyczących odpowiedniego dopasowania ubioru do okazji, a zatem coś, co wykracza poza stosunki między pracodawcą i pracownikiem. Niemniej jednak to właśnie z miejscem pracy dress code kojarzy się najmocniej, a w tym tekście postaram się udzielić odpowiedzi m. in. na pytanie czy pracodawca może zwolnić dyscyplinarnie pracownika niestosującego się do zasad ubioru w pracy oraz, w jakich okolicznościach dress code w miejscu pracy może naruszać prawa pracownika.

Czy pracodawca może zobowiązać pracownika do noszenia w pracy określonego stroju?

Niestety, nie mam dobrej odpowiedzi dla wszystkich tych, którzy najlepiej czują się w piżamie, a dress code w pracy to dla nich niesamowita uciążliwość. Pracodawca może zobowiązać pracownika do noszenia w miejscu pracy określonego stroju, ale obowiązują pewne reguły, których pracodawca przekraczać nie powinien, o czym więcej poniżej.

Pracownik jest zobowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Pracownik jest zobowiązany w szczególności przestrzegać regulaminu pracy i dbać o dobro zakładu pracy.

Polecenia pracodawcy mogą dotyczyć również ubioru pracownika. Częstą praktyką jest również zamieszczanie postanowień odnoszących się do ubioru pracownika w regulaminie pracy, do którego treści pracownik stosować się musi. Obowiązek zachowania pewnych standardów dotyczących ubioru można wyprowadzać również z obciążającego pracownika obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy. Dobrem zakładu pracy może być również to, w jaki sposób postrzegają go klienci czy inne osoby, a widok elegancko ubranego personelu może wzmacniać dobrą opinię o zakładzie.

Osobną kwestią jest stosowanie się pracowników do reguł BHP obowiązujących w miejscu pracy. Jeżeli zachowanie bezpieczeństwa w pracy wymaga noszenia przez pracownika określonych elementów stroju (np. odzieży odblaskowej, kasku), to pracownik winien te elementy nosić.

Jak wprowadzić dress code w miejscu pracy?

Jeżeli zależy nam na tym, aby nasi pracownicy nosili określone ubrania, to warto kwestię tę precyzyjnie uregulować. Dobrym rozwiązaniem może okazać się zamieszczenie odpowiednich postanowień w regulaminie pracy. W ten sposób pracownicy nie będą mieć wątpliwości, czego się od nich oczekuje. Pamiętajmy przy tym, że regulamin powinien być skonsultowany z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeśli takowe w naszym zakładzie nie funkcjonują - z przedstawicielem pracowników. Bardzo ważnym jest, aby pracownik znał regulamin przed rozpoczęciem pracy.

Dopuszczalne jest również przeprowadzenie indywidualnej rozmowy z pracownikiem, który nie ubiera się w sposób dostosowany do wykonywanej przez niego pracy. Takie rozwiązanie sprawdzi się przede wszystkim wtedy, kiedy tyko niektórzy pracownicy (np. recepcjoniści będący w stałym kontakcie z klientem) powinni ubierać się w określony sposób.

Czy pracodawca może dyscyplinarnie zwolnić pracownika za niestosowanie się do dress code’u?

Zwolnienie dyscyplinarne to nic innego, jak rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Pracodawca może zdecydować się na takie działanie w przypadku: 1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych; 2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem; 3)zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Niestosowanie się do dress code’u z pewnością nie może być uznane za przestępstwo ani też za zawinioną utratę uprawnień koniecznych do wykonywania pracy. Trudno również bronić poglądu, zgodnie z którym niestosowanie się do dress code’u może stanowić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych polega na zawinionym pogwałceniu podstawowych obowiązków pracowniczych oraz skorelowanego z tym naruszenia bądź zagrożenia interesów pracodawcy. Przykładem ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych może być pojawienie się w pracy w stanie nietrzeźwości, użycie w miejscu pracy przemocy psychicznej lub fizycznej czy też mobbing.

Wziąwszy pod uwagę powyższe, pojawienie się w pracy w niestosownej sukience czy dresie z trzema paskami nie powinno skończyć się dla nas zwolnieniem dyscyplinarnym, co nie oznacza, że nie może skończyć się wypowiedzeniem. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem z powołaniem się na okoliczność, że pracownik przychodzi do pracy niestosownie ubrany, czym osłabia dobry wizerunek pracodawcy.

Jak można ukarać pracownika, który nie ubiera się odpowiednio?

Jeżeli pracownik przyszedł do pracy niestosownie ubrany, możemy go ukarać karą porządkową. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy pracodawca może zastosować karę upomnienia albo karę nagany. Kara nie może być jednak zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia. Kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika.

Pamiętajmy, że za przyjście do pracy w niestosownym ubraniu nie można na pracownika nałożyć kary pieniężnej.

Przed skorzystaniem z systemu kar porządkowych warto porozmawiać z pracownikiem i wytłumaczyć mu, dlaczego oczekujemy od niego określonego ubioru.

Kiedy dress code może naruszać prawa pracownika?

Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Obowiązek szanowania godności pracownika jest podstawowym obowiązkiem pracodawcy, gdyż stanowi on podstawową zasadę prawa pracy. Jeżeli pracodawca narusza ten obowiązek w sposób ciężki, pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia.

Jeżeli narzucone przez pracodawcę zasady ubioru będą naruszać godność pracownika, to będzie to równoznaczne z ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków wobec pracownika. Pracodawca nie może zatem nakazywać noszenia ubrań uwłaczających pracownikowi, ośmieszających go. Nie ma też żadnych podstaw, aby pracodawca nakazywał pracowniczkom noszenie wysokich szpilek, krótkich sukienek czy określonego makijażu. Jeśli pracownik nosi religijne nakrycie głowy, pracodawca nie może w ramach dress code’u nakazać mu, aby to nakrycie zdjął.

Pracodawca nie ma również prawa, aby zobowiązywać pracownika do robienia zakupów w oznaczonych sklepach. Pracodawca nie może także odbierać pracownikowi możliwości jakiegokolwiek kreowania swojego wizerunku (pracodawca nie może narzucać pracownikowi każdego, nawet najmniejszego elementu ubioru).

Kiedy pracodawca powinien zapłacić za służbowe ubrania pracownika?

Jeżeli pracodawca życzy sobie, aby pracownicy nosili w pracy mundurki czy też ubrania opatrzone logiem pracodawcy, to powinien dostarczyć pracownikom takie ubrania. Na pracownika nie może zostać nałożony obowiązek finansowania swojej odzieży służbowej.